Pewnego dnia, w trakcie przeglądania bazy punktów Miplo, natrafiłem na interesujący zbiór współrzędnych, zebranych przez tajemniczą personę, kryjącą się pod pseudonimem CoVoX.

Cóż to były za punkty? Niezły frykas, a ściślej mówiąc - Ananas.

Otóż w ogólnodostępnych informatorach praktycznie pomijany jest fakt, że na wzniesieniu Grzbietu Chełmu ulokowana była niemiecka stacja będąca stanowiskiem lokalizowania i naprowadzania własnych (czyt. niemieckich) samolotów mysliwskich - tzw. "FuSAn" (Funk-Sende-Anlage - z niem. system transmisji radiowej).

Kryptonim stacji "ANANAS-Y", pochodził prawdopodobnie od wariacji niemieckiej nazwy miejscowości - Anaberg.

Stacja była wyposażona w następujące urządzenia:

FuSAn 731:

radary wtórne Freya-Egon - był to radar odpowiedzialny za określenie kierunku i odległość od własnego samolotu. Ideą techniczną radarów wtórnych jest, podobnie do namierników, wykrywanie źródeł sygnałów odzewowych. Freya-EGON wysyłała sygnały, które po odesłaniu przez zainstalowany na samolocie transponder FuG 25a ("Erstling") trafiały z powrotem do EGONa.

oraz zestawy Y-Bodenstelle FuSAn 733:

Heinrich Peiler - zabudowany na drewnianej wieży, był urządzeniem służącym do określania namiaru na własny samolot, wyposażony w pokładowe urządzenie odzewowe (transponder) typu FuG 16ZY. Heinrich-Peiler służył wyłącznie do odbioru sygnału i określania kierunku jego pochodzenia (z dokładnością do 1 stopnia kątowego).

Hans E-Meß Geraet (z pojdeynczą antęną prętową) - był urządzeniem aktywnym i służył do nadawania sygnału oraz określania odległości (E - Entfernung) do samolotu, do którego sygnał ów dotarł (z dokładnością szacowaną na 300 metrów). Hans pracował w parze z Heinrichem. Hans wysyłał sygnał (zapytanie), który był następnie odsyłany przez samolot z transponderem (urządzeniem odzewowym). Powracający sygnał (odpowiedź) był przechwytywany przez Hansa, który zliczał odległość oraz przez powiązanego z nim Heinricha, który określał namiar na źródło sygnału odpowiedzi.

Dodatkową funkcją zestawu FuSAn 733, oprócz lokalizowania własnych samolotów z włączonymi transponderami, była pomoc nawigacyjna dla pilotów myśliwców, którzy wg sygnałów stacji typu Y orientowali się w swoim położeniu.

Jeśli stacja typu Y miała 5 par Hans+Heinrich (określanych symbolem FuSAn 733), to mogła prowadzić jednocześnie 5 myśliwców lub grup myśliwców, w których jeden z samolotów był liderem wyposażonym w transponder.

Urządzenia najprawdopodobniej wspierały grupę myśliwców chroniących fabrykę benzyny syntetycznej w okolicy Kędzierzyna-Koźla i były obsadzone przez żołnierzy 11.JägerleitKp II./LnRgt /219 (11 kompania 219 pułku).

Rozkład urządzeń był następujący:


Lista puntków w formacie GPX do pobrania tutaj.

Obecnie po stacji radionamierniczej pozostały tylko betonowe fundamenty. Pozostaje zagadką czy przy budowie A4 nie natrafiono na podobne konstrukcje?

Na miejsce warto się wybrać, chcoćby dla pooglądania malowniczych widoków...

Na koniec chciałbym podziękować Michałowi aka "Beaviso", za profesjonalne wprowadzenie w tematykę niemieckiej radiolokacji z czasów IIWŚ oraz wskazanie błędów merytorycznych, które popełniłem w poprzedniej wersji niniejszej publikacji.